آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی

آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی یک مرکز است که از طریق ابزارها و تجهیزات مختلف، دستگاه‌های اندازه‌گیری رطوبت سنجی را کالیبره می‌کند و صحت و دقت آنها را تأیید می‌کند. در واقع، این آزمایشگاه فعالیت‌های مربوط به تعیین و تنظیم نقطه‌های مرجع و اعتبارسنجی رطوبت سنج‌ها را انجام می‌دهد.

برای انجام کالیبراسیون رطوبت سنجی، آزمایشگاه معمولاً از استانداردها، تجهیزات کالیبراسیون مخصوص، و فرآیندهای استاندارد استفاده می‌کند. این فرآیندها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

استفاده از استانداردها: آزمایشگاه برای کالیبره کردن دستگاه‌های رطوبت سنجی از استانداردهای قابل اعتماد و تأیید شده استفاده می‌کند. این استانداردها معمولاً شامل دستگاه‌هایی هستند که قادر به تولید و کنترل محیط‌های با رطوبت دقیق هستند.
اجرای آزمایش‌های کالیبراسیون: آزمایشگاه برای تنظیم دستگاه‌های رطوبت سنجی از آزمایش‌های کالیبراسیون استفاده می‌کند. در این آزمایش‌ها، دستگاه‌ها با استفاده از نمونه‌هایی با رطوبت دقیق و مشخص تنظیم می‌شوند و نتایج اندازه‌گیری آنها با نتایج مشخصه‌های معرفی شده توسط استانداردها مقایسه می‌شود.
صدور گواهی کالیبراسیون: پس از انجام کالیبراسیون و تأیید دقت دستگاه‌های رطوبت سنجی، آزمایشگاه گواهی کالیبراسیون صادر می‌کند. این گواهی حاکی از این است که دستگاه مورد بررسی در محدوده دقت مشخص شده توسط استاندارد قرار دارد و می‌تواند به طور قابل اعتماد رطوبت را اندازه‌گیری کند.

آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی مهم است زیرا دستگاه‌های رطوبت سنجی به مرور زمان ممکن است دچار خطاهایی شوند و دقت اندازه‌گیری آنها کاهش یابد. از این رو، کالیبراسیون دوره‌ای و منظم آنها ضروری است تا اعتماد در نتایج اندازه‌گیری حفظ شود.

شرایط محیطی آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی

شرایط محیطی آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی برای دقت و صحت کالیبراسیون دستگاه‌های رطوبت سنجی بسیار حائز اهمیت است. در زیر، شرایط محیطی مهمی که باید در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی رعایت شوند را ذکر می‌کنم:

دما: دما محیطی باید در محدوده مشخص شده توسط استانداردها قرار گیرد. برای کالیبراسیون رطوبت سنجی، معمولاً دمای محیط بین 20-25 درجه سلسیوس مورد توصیه است. دمای محیط ثابت و پایدار بوده و تغییرات بزرگ در آن باید جلوگیری شود.
رطوبت نسبی: رطوبت نسبی محیط نیز باید در محدوده مشخص شده قرار گیرد، که معمولاً بین 40-60 درصد است. رطوبت محیط ثابت و پایدار بوده و نباید به صورت ناگهانی تغییر کند.
فشار جو: فشار جو محیطی باید در شرایط استاندارد (معمولاً در سطح دریا حدود 1013 میلیبار) قرار بگیرد. تغییرات فشار جو می‌تواند بر دقت اندازه‌گیری رطوبت تأثیر بگذارد.
منابع نور و الکترومغناطیسی: در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی، استفاده از منابع نور و دستگاه‌های الکترومغناطیسی باید کنترل شده و به حداقل رسانده شود تا تأثیر کمتری در دستگاه‌های رطوبت سنجی داشته باشد.
انحرافات الکتریکی: انحرافات الکتریکی در تأثیرگذاری بر دستگاه‌های رطوبت سنجی می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. بنابراین، برق مورد نیاز باید پایدار و بدون نوسان باشد.

اهمیت رعایت این شرایط محیطی در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی این است که تأثیر این عوامل بر دستگاه‌های رطوبت سنجی کالیبره شده و دقت و صحت آنها را تأثیر می‌دهد. بنابراین، حفظ شرایط محیطی استاندارد در طول فرآیند کالیبراسیون بسیار مهم است.

انواع تجهیزات کالیبره شده در آزمایشگاه رطوبت سنجی

در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی از انواع تجهیزات کالیبره شده مختلف برای انجام فرآیند کالیبراسیون و اعتبارسنجی دستگاه‌های رطوبت سنجی استفاده می‌شود. برخی از تجهیزات کالیبره شده معمولاً شامل موارد زیر است:

دستگاه‌های تولید رطوبت: این دستگاه‌ها برای تولید و کنترل رطوبت محیط استفاده می‌شوند. معمولاً از دستگاه‌های اجزای تنفسی، چرخه رطوبتی، ژنراتورهای رطوبت و دستگاه‌های پاشش آب استفاده می‌شود.
دستگاه‌های اندازه‌گیری رطوبت: این دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری رطوبت محیط و تأیید دقت دستگاه‌های رطوبت سنجی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، دستگاه‌های رطوبت سنج حرارتی، رطوبت سنج کاپاسیتیو و رطوبت‌سنج نسبی ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند.
استانداردها و راهنماها: استفاده از استانداردها و راهنماهای مربوط به کالیبراسیون رطوبت سنجی بسیار مهم است. این استانداردها شامل مقایسه دستگاه‌های رطوبت سنج با استانداردهای قابل اعتماد و تعیین نقاط مرجع رطوبت می‌شوند.
تجهیزات اندازه‌گیری دیگر: برخی از تجهیزات دیگر مانند دماسنج‌ها (ترمومترها) و دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار جو نیز می‌توانند برای انجام کالیبراسیون رطوبت سنجی مورد استفاده قرار بگیرند.

موارد بالا تنها مثالی از تجهیزات کالیبره شده است که ممکن است در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی مورد استفاده قرار گیرند. تجهیزات دقیق و استاندارد به منظور حفظ دقت و صحت اندازه‌گیری در این آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند.

برخی از معتبرترین آزمایشگاه های کالیبراسیون رطوبت سنجی

به علت دامنه گسترده جغرافیایی و وجود بسیاری از آزمایشگاه‌های کالیبراسیون رطوبت سنجی در سراسر جهان، من امکان دسترسی به لیست کاملی از آزمایشگاه‌های کالیبراسیون رطوبت سنجی را ندارم. با این حال، برخی از آزمایشگاه‌های کالیبراسیون رطوبت سنجی که به عنوان معتبرترین شناخته می‌شوند، عبارتند از:

National Physical Laboratory (NPL) – انگلستان
National Institute of Standards and Technology (NIST) – ایالات متحده آمریکا
Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) – آلمان
National Metrology Institute of Japan (NMIJ) – ژاپن
Laboratoire National de Métrologie et d’Essais (LNE) – فرانسه
National Measurement Institute (NMI) – استرالیا
National Institute of Metrology, Quality and Technology (INMETRO) – برزیل
Korea Research Institute of Standards and Science (KRISS) – کره جنوبی
Centro Nacional de Metrología (CENAM) – مکزیک
Russian Metrological Institute (VNIIMS) – روسیه

توصیه می‌شود قبل از انتخاب آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی، اطلاعات دقیقتر درباره سابقه و شهرت آزمایشگاه، استانداردهایی که دنبال می‌کند، و تجربه آن در زمینه کالیبراسیون رطوبت سنجی را جستجو کنید. همچنین، در صورت امکان، می‌توانید با صنایع مرتبط یا مراکز اعتبارسنجی تماس بگیرید و نظرات و توصیه‌هایشان را بپرسید.

لیست استاندارد ها و دستور العمل های بین المللی مورد استناد در آزمایشگاههای رطوبت سنجی

در آزمایشگاههای رطوبت سنجی، برای انجام کالیبراسیون و اعتبارسنجی دستگاه‌های رطوبت سنجی، از استانداردها و دستورالعمل‌های مورد استناد در حوزه بین‌المللی استفاده می‌شود. در زیر، لیستی از برخی از استانداردها و دستورالعمل‌های مربوط به رطوبت سنجی آورده شده است:

استانداردهای ISO:

– ISO 5725:1994 – تعیین دقت و صحت نتایج اندازه‌گیری.

– ISO 16750-4:2010 – تست مقاومت به شرایط محیطی خودروها.

– ISO 27888:2011 – روش‌های تعیین رطوبت انتقالی مصالح ساختمانی.

– ISO 18453:2006 – روش تعیین رطوبت بنزین و نفت خام.

استانداردهای ASTM International:

– ASTM E104-02(2017) – روش تعیین رطوبت نسبی.

– ASTM D6866-18 – روش تعیین رطوبت طبیعی و اشباع نمونه‌های خاک.

استانداردهای NIST (National Institute of Standards and Technology):

– NIST Special Publication 260-191 – روش‌های کالیبراسیون دستگاه‌های رطوبت سنجی.

استانداردهای BSI (British Standards Institution):

– BS EN 15026:2007 – تعیین و کنترل رطوبت در فضاهای تولید دارو.

استانداردهای VDI (Verein Deutscher Ingenieure):

– VDI 2862 Part 1:2017 – تعیین رطوبت مواد خام و محصولات خشک.

دستورالعمل‌های EPA (Environmental Protection Agency):

– EPA Method 4 – تعیین رطوبت محیط.

توصیه می‌شود قبل از انجام کالیبراسیون و اعتبارسنجی در آزمایشگاه رطوبت سنجی، با مراجعه به سایت‌ها و منابع مربوطه، استانداردها و دستورالعمل‌های کالیبراسیون را که به نیازهای شما مرتبط است، مطالعه کنید و از آنها استفاده کنید.

لیست استاندارد ها و دستور العمل های سازمان ملی استاندارد ایران مورد استناد در آزمایشگاههای رطوبت سنجی

ISIRI 5725 – استاندارد تعیین دقت و صحت نتایج اندازه‌گیری.
ISIRI 8348 – استاندارد روش تعیین رطوبت نسبی.
ISIRI 9455 – استاندارد روش‌های کالیبراسیون دستگاه‌های رطوبت سنجی.
ISIRI 10527 – استاندارد روش تعیین رطوبت مواد خام و محصولات خشک.
ISIRI 11107 – استاندارد تعیین رطوبت در فضاهای تولید دارو.

برخی از تجهیزات مرجع آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی

در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی، برای انجام کالیبراسیون و اعتبارسنجی دستگاه‌های رطوبت سنجی از تجهیزات مرجع استفاده می‌شود. تجهیزات مرجع عموماً شامل موارد زیر می‌شوند:

دستگاه‌های تولید رطوبت: این دستگاه‌ها برای تولید رطوبت دقیق و کنترل شده در آزمایشگاه استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها معمولاً از جریان‌دهنده‌ها، چرخه‌های رطوبتی، ژنراتورهای رطوبت و سیستم‌های تنظیم رطوبت تشکیل شده‌اند.
رطوبت‌سنج‌های مرجع: این دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری دقیق رطوبت و تأیید دقت دستگاه‌های رطوبت سنجی استفاده می‌شوند. رطوبت‌سنج‌های مرجع عموماً دارای دقت بالا و روش‌های کالیبراسیون رسمی هستند.
دستگاه‌های اندازه‌گیری دما: به عنوان مثال، ترمومترها یا دستگاه‌های اندازه‌گیری دمای خنک کننده‌ها، از جمله تجهیزات مرجع ممکن است در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی استفاده شوند.
تجهیزات کالیبراسیون فشار محیطی : در برخی موارد، تجهیزات کالیبراسیون فشار نیز ممکن است در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی استفاده شوند. این تجهیزات برای کالیبراسیون و تأیید دقت دستگاه‌های رطوبت سنجی با قابلیت اندازه‌گیری فشار و استفاده از فشارهای مشخص استفاده می‌شوند.

تجهیزات مرجع برای انجام کالیبراسیون و اعتبارسنجی دستگاه‌های رطوبت سنجی بسیار حیاتی هستند و باید دقیق و قابل اعتماد باشند.

ایمنی در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی

ایمنی در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی بسیار مهم است و باید تدابیر لازم برای حفظ ایمنی افراد و تجهیزات در نظر گرفته شود. در زیر برخی از موارد مهم در خصوص ایمنی در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی آورده شده است:

آشنایی با تجهیزات و روش‌ها: قبل از شروع کار در آزمایشگاه، تمام کارکنان باید آشنایی کافی با تجهیزات مورد استفاده و روش‌های کالیبراسیون داشته باشند. آموزش کاربرد صحیح تجهیزات و راهنمایی در استفاده از آنها می‌تواند خطرات احتمالی را کاهش دهد.
استفاده از تجهیزات ایمن: اطمینان حاصل کنید که تمام تجهیزات کالیبراسیون و اندازه‌گیری از نظر فنی و ایمنی سالم و کالیبره شده هستند. همچنین، استفاده از تجهیزات ایمنی مانند عینک ایمن، دستکش‌های مقاوم به حرارت و جراحی، پوشش محافظ سر و صورت و ماسک‌های محافظ می‌تواند از مواجهه با خطرات جلوگیری کند.
مدیریت مواد شیمیایی: در آزمایشگاههای کالیبراسیون رطوبت سنجی، ممکن است با مواد شیمیایی مانند حلال‌ها و ترکیبات شیمیایی دیگر کار کنید. به منظور ایمنی، اطمینان حاصل کنید که مواد شیمیایی به درستی ذخیره و برچسب‌گذاری شده‌اند، و همچنین از تهویه مناسب و استفاده از وسایل حفاظت فردی در مورد مواد شیمیایی استفاده کنید.
رعایت اصول آتش‌نشانی: در آزمایشگاه، باید اصول آتش‌نشانی را رعایت کنید. اطمینان حاصل کنید که خطوط اطفاء حریق قابل دسترسی هستند، آتش‌نشانی ها و دستگاه‌های اطفاء حریق کالیبره و عملیاتی هستند و کارکنان آموزش‌های مربوط به اطفاء حریق را دریافت کرده‌اند.
مدیریت پسماندها: پسماندهای آزمایشگاهی به درستی مدیریت شوند. برای دستگاه‌ها و مواد غیرقابل استفاده، روش صحیح دفع را رعایت کنید و همچنین از محدودیت‌هایی که ممکن است برای دفع مواد خطرناک و پسماندها در آزمایشگاه وجود داشته باشد، آگاه باشید.
پوشیدن لباس و تجهیزات ایمنی: در آزمایشگاه، به منظور کاهش خطرات بدنی، از پوشیدن لباس‌ها و تجهیزات ایمنی مناسب مانند کت و شلوار محافظ، کفش‌های محافظ، کلاه، دستکش‌ها و سایر وسایل محافظ استفاده کنید.
رعایت دقت و دقت در کار: در کالیبراسیون رطوبت سنجی، دقت و دقت در اندازه‌گیری‌ها و عملیات بسیار مهم است. اشتباهات کوچک در اندازه‌گیری می‌توانند تأثیر زیادی بر نتایج کالیبراسیون و دقت دستگاه‌ها داشته باشند. بنابراین، در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی، باید دقت و دقت لازم را در کارها رعایت کنید.

به طور کلی، رعایت ایمنی در آزمایشگاه کالیبراسیون رطوبت سنجی می‌تواند از خطرات محتمل و تأثیرات منفی جلوگیری کند و برای حفاظت از افراد و تجهیزات اهمیت داشته باشد